Οι Σαρακατσάνοι είναι μια ελληνόφωνη πληθυσμιακή ομάδα που κατοικεί σε ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα, καθώς και σε άλλες βαλκανικές χώρες, κυρίως σε περιοχές της ορεινής Βουλγαρίας και της Βόρειας Μακεδονίας. Οι Σαρακατσάνοι παλαιότερα ζούσαν μόνο ως νομάδες κτηνοτρόφοι, το καλοκαίρι στα βουνά και το χειμώνα στα χειμαδιά.
Κοιτίδα των Σαρακατσαναίων ήταν η οροσειρά της Πίνδου και η Ρούμελη με επίκεντρο τα Άγραφα. Σήμερα οι Σαρακατσάνοι έχουν σταματήσει, οι περισσότεροι, τον κτηνοτροφικό βίο και έχουν εγκατασταθεί μόνιμα σε χωριά και πόλεις.
Οι Σαρακατσάνοι έχουν μεγάλο και πλούσιο πολιτισμό. Η βάση της οργάνωσης της κοινωνικής τους ζωής ήταν τα τσελιγκάτα, που ήταν μικρές αυτόνομες κοινότητες αποτελούμενες από 20-50 οικογένειες. Η συγγένεια ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της οργάνωσης της κοινότητας, υπαγορεύοντας την αλληλεγγύη μεταξύ των συγγενών. Αρχηγός ήταν ο τσέλιγκας, ο οποίος εκλεγόταν από τους αρχηγούς κάθε οικογένειας του τσελιγκάτου, οι οποίοι μπορούσαν να τον καθαιρέσουν σε περίπτωση που αυτός παρατυπούσε.
Στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης οι Σαρακατσάνοι άρχισαν να εγκαθίσταντο μόνιμα στην Αλεξανδρούπολη και στα ορεινά κυρίως χωριά Αισύμη, Άβαντα, Νίψα, Συκορράχη αλλά και στα πεδινά χωριά Λουτρά και Μοναστηράκι.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον αποτελούν και οι παραδοσιακές γυναικείες φορεσιές των Σαρακατσάνων των οποίων τα γεωμετρικά σχήματα που φέρουν συμβολίζουν την κοινωνική, την οικονομική ζωή και τη θέση της Σαρακατσάνας μέσα στην κοινότητα.
Στο Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης μπορείτε να δείτε τη μόνιμη έκθεση της συλλογής της λαογράφου Ελένης Φιλιππίδη όπου παρουσιάζονται οι ιδιότυπες ενδυμασίες και τα έργα τέχνης των Σαρακατσάνων γυναικών της Θράκης από τον ιδιαίτερο νομαδικό τους βίο.
